Saltatu nabigazioa

- Gida didaktikoa -

HBIaren deskribapen orokorra

Sekuentzia didaktiko honetan, Ikasleek, digestio eta arnas aparatuen osasun kanpaina bat diseinatu eta burutu behar dute. Horretarako, lehenengo, bi aparatu horien anatomia eta fisiologia aztertuko dute, ondoren gaixotasunei buruzko informazioa bilatu eta sailkatu egin beharko dute, jarraian, osasun kanpainan erabiliko duten material guztia sortu egingo dute, eta azkenik osasun kanpainaren ahozko aurkezpena egingo dute, ikasitakoa aplikatuz eta osasunak duen garrantzia baloratuz. Ikaskuntza-prozesu osoan zehar, ikaslea izango da protagonista eta modu aktiboan arituko da. Irakaslea, aldiz, gidari edo orientatzaile papera hartuko du.

Proiektuaren Canvas-ak, antolakuntza modu bisual batean adierazten digu:

Proiektuaren Canvas-a

Egoera misto batean erabiltzeko (presentziala eta etxean) pentsatuta badago ere, ahozko aurkezpena kenduta (edo bideokonferentziaz eginda) eta taldeko lanak bakarkako lanak bihurtuz (edo Drive erabiliz etxetik taldeka), etxetik bakarrik ere burutu daiteke. Izan ere, dena ikasleak irakaslearekin interakzioan egongo balira bezala idatzita dago. Gainera, jarduera guztien argibideak, oro har ikasleek irakasleari egiten dizkioten galderak erantzunez idatzi dira.

Bestalde, osasun-kanpainaren ahozko aurkezpena eskolatik kanpo egiten bada, ikasleak oraindik motibatuagoak egongo dira. Halere, ezin bada, eskola barruan ere, maila txikiago batean egin daiteke; adibidez, txantxarra saihesteko kanpaina, LHko 6.mailan burutu daiteke.

- DENBORALIZAZIOA:

Sekuentzia didaktiko hau, printzipioz, 25 saiotan gutxi gorabehera egiteko diseinatu da, baina ikaslegoaren ezaugarrien eta egoeraren arabera hori oso aldakorra izan daiteke. Beraz, jarduerak aurrera eramateko estrategien bidez denbora hori laburtu edo luzatu egin daiteke. Esate baterako, bakarkako lanak eta jarduera interaktiboak etxeko lan bezala bidaliz, 20 saiotan burutu daiteke.

- ATAZEN ANTOLAKETA

  HASIERAKO FASEA

    Sarrera eta ikasketa ibilbidea.

    Motibazio jarduera

     Lehenengo 2 bideoak eta ideien zurrunbiloa.

   Aurrezagutzak azalaratzeko jarduerak

    Ideien zurrunbiloa

   1.1. jarduera: Zer dakizu digestio-aparatuari buruz?

   2.1. jarduera: Zer dakitzu arnas aparatuari buruz?

  GARAPEN-FASEA

  • 1.ataza
  • 1. jarduera: Digestio-aparatuaren aurkezpena osatu.
  • 2. jarduera: 1-2-4 teknika erabiliz definizioak idatzi.
  • 3. jarduera: Digestio-prozesua idatzi.
  • 2.ataza: Ikasitakoa errepasatu
  • 1. jarduera: Educaplayeko jokoa. Digestio-aparatuko anatomia errepasatuz.
  • 2. jarduera: Digestio-prozesua. Hutsuneak bete.
  • 3. ataza: Ikasitakoa autoebaluatu:
  • 1. jarduera: Quizizz (digestio-aparatua)
  • 4.ataza: Arnas aparatua aztertuz
  • Arnas aparatua aztertzen hasi!
  • 1. jarduera. Digestio-aparatua eta arnas aparatua bateratzen duen horma-irudia.
  • 5. ataza: Ikasitakoa errepasatu
  • 1. jarduera: Educaplayeko jokoa. Arnas aparatuaren anatomia errepasatuz.   
  • 2. jarduera: Egia/gezurra galderak (birika-arnasketa)
  • 3. jarduera: Hutsuneak bete (gas-trukea)
  • 6. ataza: Ikasitakoa autoebaluatu
  • 1. jarduera: Quizizz (arnas aparatua)
  • 7.atazan: Osasun-kanpaina diseinatu
  • Talde kooperatiboak eratu.
  • 1. jarduera: Osasun kanpainan erabiliko den materiala sortu.

  APLIKAZIO ETA KOMUNIKAZIO FASEA

   8.ataza. Osasun kanpainaren ahozko aurkezpena. Horma-irudia eta beste materiala erabiliz, osasun kanpaina burutu. 

  OROKORTZEA ETA TRANSFERENTZIA

   Eztarriaren trabamendu baten aurrean lehen laguntzak adierazteko infografia

Konpetentziak

Canvasen adierazitako helburuak garatzeko erabilitako metodologiak, zientziarako konpententzia (ZK) eta konpetentzia digitala (HDKKn sartuta) garatuz gain, Heziberri 2020ak ezartzen dituen zeharkako konpetentzia hauek ere sustatzen ditu: 

  • Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako eta komunikazio digitalerako konpetentzia (HDKK).
  • Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia (IPIK).
  • Elkarbizitzarako konpetentzia (EK).
  • Ekimenerako eta espiritu ekintzailerako konpetentzia (EEEK)
  • Norbera izaten ikasteko konpetentzia (IIK). 

Honako taula honetan, ataza bakoitzean garatzen diren zehar konpetentziak ikus daitezke:

HDKK

IPIK

EK

EEK

IIK

Aurretiko ezagutzak X X X
1. ataza: Digestio-aparatua aztertuz X X X X X
2. ataza: Ikasitakoa errepasatu X X
3. ataza: Ikasitakoa autoebaluatu X X
4. ataza: Arnas aparatua aztertuz X X X X X
5. ataza: Ikasitakoa errepasatu X X
6. ataza: Ikasitakoa autoebaluatu X X
7. ataza: Osasun-kanpaina diseinatu X X X X X
8. ataza: Osasun-kanpainaren ahozko aurkezpena X X X X X

Edukiak

236/2015 dekretuak 3.DBHrako ezartzen dituen 1. multzoko edukiak, 3. multzoko edukiak eta 6. multzoko edukiak lantzen dira.

3. Mailako edukiak: Materiaren egitura-unitatea eta antolaketa

1. MULTZOA. Eduki komunak 

  • Informazioa identifikatzea, lortzea, gordetzea eta berreskuratzea.
  • Informazio-iturrien eta informazioaren beraren egokitasuna ebaluatzea.
  • Informazioa ulertu (alderatu, sailkatu, sekuentziatu, aztertu eta laburtu), buruz ikasi eta adieraztea (deskribatu, definitu, laburtu, azaldu...).
  • Informazioa balioetsi eta adieraztea (argudiatu, justifikatu...).
  • Ideiak sortu, aukeratu eta adieraztea.
  • Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzea, eta haien bideragarritasuna aztertzea.
  • Planifikatutakoa gauzatzea, eta beharrezkoa izanez gero, egokitzea.
  • Planifikatutakoa eta egindakoa ebaluatzea, eta hobekuntza-proposamenak lantzea.
  • Harremanak eta komunikazioa lantzea (enpatia eta asertibitatea).
  • Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea.
  • Norberaren gorputza erregulatzea.
  • Norberaren emozioak erregulatzea.
  • Norberaren alderdi kognitiboa erregulatzea.
  • Norberaren komunikazioa erregulatzea (hitzezkoa, hitzik gabekoa eta digitala).
  • Norberaren jokabide morala erregulatzea.
  • Norberaren motibazioa eta gogo-indarra erregulatzea.
  • Lan zientifikoaren berezko estrategiak, lagungarriak direnak alderdi hauekin lotutako jarrerak garatzeko: jakin-mina, interesa, zehaztasuna eta zorroztasuna, sormena, pentsamendu kritikoa, ahalegina eta autonomia norberaren lanean, eta jarrera aktiboa eta arduratsua lanean.

3. MULTZOA. Pertsonak eta osasuna

Osasuna

  • Giza gorputzaren antolaketa orokorra: aparatuak eta sistemak, organoak, ehunak eta zelulak.
  • Osasuna eta gaixotasuna. Osasuna baldintzatzen duten faktoreak. Gaixotasunak eta gaixotasun motak. Gaixotasun infekziosoak eta ez-infekziosoak.
  • Higienea eta gaixotasunen prebentzioa. Ohitura osasungarrien garrantzia aintzat hartzea.

Nutrizioa

  • Giza nutrizioa: elikagaiak eta mantenugaiak.
  • Nutrizio-prozesuan parte hartzen duten sistemen eta aparatuen anatomia eta fisiologia: digestioa eta arnasketa.
  • Nutrizio-prozesuan parte hartzen duten sistemen eta aparatuen asaldura eta gaixotasun ohikoenak. Higienea, prebentzioa, bizimodu osasungarriak.

6. MULTZOA. ikerketa-proiektua

  • Curriculumeko eduki bati buruzko ikerketa-proiektua, metodologia zientifikoari buruz ikasitakoa praktikan jartzeko.

Ebaluazio-irizpideak eta lorpen-adierazleak

236/2015 dekretuak 3.DBHrako ezartzen dituenak kontutan hartuta, honako ebaluazio-irizpide eta lorpen-adierazleak erabili dira:

1. Hiztegi zientifikoa zuzen erabiltzea, bere mailarako egokia den testuinguru zehatz batean adierazpenak egitean.

1.1. Badakizki hiztegi zientifikoko termino ohikoenak eta zuzen adierazteko gai da, bai ahoz, bai idatziz.

1.2.Ikasitako gaiei buruzko deskribapen, azalpen eta argudiatzeak egiten ditu, hizkuntza zientifikoa zuzen erabiliz, eta adierazpenak zuzen eta txukun egiteko ahalegina egiten du.

2. Bere iritzia eratzea, adierazpenak zehaztasunez egitea, eta problema-egoerei buruzko argudioak ematea, informazio zientifikoa bilatuz, hautatuz eta interpretatuz.

2.1. Ikasten ari denari buruzko informazioa bilatzen eta aurkitzen du eta ideiak topatzen ditu, zenbait formatu eta iturritan, izan idatzizkoak, ahozkoak zein digitalak.
Informazioa irizpide kritikoz aukeratzen eta interpretatzen du.

2.2. Argudioak emanez arrazoitzen du, ebidentzia zientifikoetan oinarrituta.

3. Osasun eta gaixotasun kontzeptuen esanahiak oinarri hartuta, haiek baldintzatzen dituzten faktoreak identifikatzea.

3.1. Osasuna eta gaixotasuna zentzu dinamikoan bereizten ditu, kontrajartze soila egin gabe, eta badaki osasunean alderdi fisikoek, psikologikoek eta sozialek eragiten dutela.

3.2. Badaki zein diren gaixotasun infekzioso eta ez-infekzioso ohikoenak, kutsatze-mekanismoak bereizten ditu, eta prebentzio- eta tratamendu-neurriak adierazten ditu.

3.3. Bizi-ohiturek eta bizi-estiloek gaixotasunen prebentzioan eta bizi-kalitatean dituzten eraginak arrazoien bidez azaltzen ditu, eta adibideak emanez azaltzen du norberaren edo taldearen osasuna sustatzeko egiten dituen edo egin ditzakeen hautuak.

4. Ohitura eta bizi-estilo osasungarriak izatearen garrantzia balioestea, nutrizioan parte hartzen duten organoek, aparatuek eta sistemek behar bezala funtziona dezaten, eta adibideen eta egoera praktikoen bidez azaltzea.

4.1. Nutrizioa eta elikadura bereizten ditu.

4.2. Elikagai batek nutrizio-prozesuan izaten dituen oinarrizko prozesuak deskribatzen ditu, eta hartan parte hartzen duten aparatuen eta organoen funtzioekin lotzen ditu.

4.3. Grafikoetan eta eskemetan oinarrituta, nutrizio-funtzioan parte hartzen duten organoak, aparatuak eta sistemak adierazten eta zehazten ditu, eta prozesuan duten ekarpenarekin lotzen ditu.

4.4. Nutrizioan parte hartzen duten organoen, aparatuen eta sistemen gaixotasun ohikoenak haien arrazoiekin lotzen ditu, eta ondorioak ateratzen ditu bere ongizatea hobetzeko eta nutrizio-ohitura egokiak hartzeko.

4.5. Azaltzen du gaixotasunen prebentzioa eta pertsonen ongizatea ohitura osasungarriak izatearekin lotuta daudela eta mendekotasunek eragin kaltegarriak dituztela gure osasunean eta jarreran.

    Ebaluazio-tresnak

    Proiektuaren zehar lanak eta edukiak ebaluatzea komenigarria da. Lanak, atxikitzen diren ebaluazio-errubrika edo kontrol-zerrenden bidez ebaluatuko daitezke eta edukiak berriz, Quizizz batzuen bidez, ikasleak berak autoebaluatzeko aukera izango du.


    Ebaluazio-errubrikak

    Proiektu honetan egindako lanen heteroebaluazioa, autoebaluazioa eta koebaluazioa egiteko erabiliko dira.

    • Horma-irudiaren ebaluazio-errubrika: Heteroebaluazioa eta autoebaluazioa egiteko pentsatuta dago. Kalifikazioa ere biak kontuan harturik jarri daiteke; autoebaluazioak % 20a eta heteroebaluazioak % 80a.
    • Osasun-kanpainaren ebaluazio-errubrika: Heteroebaluazioa, autoebaluazioa eta koebaluazioa egiteko pentsatuta dago. Kalifikazioa jartzerako orduan, autoebaluazioak %10, koebaluazioak % 20 eta heteroebaluazioak % 70eko pisua izan dezakete.

    Bi errubrikak Corubrics aplikazioarekin egin dira. Beraz, ebaluatzeko, eskuz, kalkulu-orria erabiliz, formulario bat erabiliz edo beste edozein metodoa erabil badaiteke ere, komenigarria da Corubrics erabiltzea. Horrela, ikasleek Google formulario baten bidez ebaluatzeko aukera izango dutenez, autoebaluazioa eta koebaluazioa izugarri errazten da; formularioan ebaluatuko duten ikaslearen izena aukeratuta erantzun besterik ez dute egin behar.

    Errubrikak kalkulu-orri formatuan deskargatzeko, klikatu hemen.

    Edukiak ebaluatzeko tresnak:

    Lanaz gain, ikasleek edukiak autoebaluatzeko aukera izango dute. Alde batetik, Quizizzak daude eta bestetik, aurretiko ezagutzak azalarazteko erabilitako galdetegiak. 

    • Quizzizak: Klasean irakasleak gidatuta dibertigarriagoak dira, baina ikasleek etxean bakarka ere egin dezakete. Egokiena, lehenengo irakasleak gidatuta klasean egitea eta ondoren bakoitza bere etxean bakarka berriro egitea da.

    • Aurretiko ezagutzak azalarazteko galdetegiak: Arnas aparatuaren horma-irudia egin eta autoebaluatu ondoren, ikasle bakoitzak hasieran egindako galdetegiak, bakarka eta inon begiratu gabe berriro egitea komenigarria da. Horrela, hasieran egindakoarekin konparatu dezake eta ikasi duenaz konturatu. Gomendagarria da hausnarketa-egunkariaren aurretik egitea.

    Portfolioaren kontrol-zerrenda:

    Ikasleek beraien portfolioaren autoebaluazioa egiteko, atxikitzen den kalkulu-orri bat erabili dezakete.