Taupada zer den ondo azaltzeko, lehenengo, giza-
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDAxJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDBlJXUwMDFi
ren deskribapena eta funtzionamendua azaltzea ezinbestekoa da. Organo
JXUwMDNmJXUwMDBlJXUwMDAxJXUwMDA5JXUwMDEz
tsu hau, tamainaz gutxi gorabehera
JXUwMDJkJXUwMDFlJXUwMDBhJXUwMDAzJXUwMDBiJXUwMDA1JXUwMDBk
ren adinakoa da, itxura
JXUwMDMzJXUwMDA0JXUwMDAxJXUwMDA3JXUwMDAyJXUwMDA0JXUwMDBl
du eta
JXUwMDJjJXUwMDFiJXUwMDFkJXUwMDEzJXUwMDE5JXUwMDE5
ren
JXUwMDNkJXUwMDE3JXUwMDE2JXUwMDBk
aldean dago kotatuta, apur bat
JXUwMDNkJXUwMDFmJXUwMDExJXUwMDBlJXUwMDE3JXUwMDAw
erantz inklinatuta, bi
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAy
en artean. Bihotzaren paretak
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDA2JXUwMDA0JXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDE2JXUwMDBkJXUwMDA2
deritzon gihar-ehunez osatuta daude, eta bi funtzio nagusi ditu: odola
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBl
tara ponpatzea,
JXUwMDM3JXUwMDE3JXUwMDExJXUwMDBlJXUwMDAyJXUwMDBiJXUwMDAxJXUwMDBl
har dezan; eta odola gorputzeko atal guztietara ponpatzea, zelula guztiek behar dituzten oxigenoa eta
JXUwMDM1JXUwMDBjJXUwMDBmJXUwMDFhJXUwMDExJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDEyJXUwMDA2JXUw
MDA4JXUwMDA4JXUwMDBh
jaso ditzaten.
Bihotzak lau barrunbe ditu: goiko biak,
JXUwMDM5JXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDBkJXUwMDBh
, behekoak baino
JXUwMDJjJXUwMDBjJXUwMDExJXUwMDAyJXUwMDAyJXUwMDA4JXUwMDA2JXUwMDA4
ak dira, eta odola jasotzen dute; beheko biak,
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5JXUwMDE0JXUwMDBh
, goikoak baino
JXUwMDMwJXUwMDA5JXUwMDBmJXUwMDBhJXUwMDBkJXUwMDA4JXUwMDA2JXUwMDA4
ak eta gihartsuagoak dira, eta odola
JXUwMDI4JXUwMDFmJXUwMDAxJXUwMDFlJXUwMDEx
tzen dute. Barrunbe guztiak
JXUwMDNkJXUwMDFm
daude komunikatuak, bihotzaren ezkerraldea eta eskuinaldea
JXUwMDI4JXUwMDExJXUwMDEzJXUwMDE3JXUwMDExJXUwMDE1
batek bereizten baititu, bi aldeen artean inolako odol-
JXUwMDJjJXUwMDA2JXUwMDA3JXUwMDFlJXUwMDBl
rik gerta
JXUwMDNkJXUwMDFm
dadin. Alde bakoitzeko bi barrunbeak, aldiz,
JXUwMDMzJXUwMDA0JXUwMDAyJXUwMDE4JXUwMDFiJXUwMDA3JXUwMDAyJXUwMDBhJXUwMDE1JXUw
MDAxJXUwMDAxJXUwMDE1
daude. Balbula
JXUwMDJjJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDA2JXUwMDAzJXUwMDE5JXUwMDBkJXUw
MDAxJXUwMDA0
k eskuineko aurikula eta
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5JXUwMDE0
lotzen ditu, eta
JXUwMDNhJXUwMDAzJXUwMDBkJXUwMDBlJXUwMDE3JXUwMDE5JXUwMDBk
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDEzJXUwMDBkJXUwMDBk
k, ezkerreko
JXUwMDM5JXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDBk
eta bentrikulua. Balbula horiek ireki eta itxi egiten dira; horrela, aurikuletatik bentrikuluetara igarotzen uzten dute odola, baina ez alderantziz.
Odola
JXUwMDIyJXUwMDFiJXUwMDA4JXUwMDA3
etan barrena iristen da bihotzera, eta
JXUwMDM5JXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDE3JXUwMDFi
etan barrena irteten da. Bihotzera
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBl
tatik datorren odola eta gorputzeko gainerako ataletatik datorren odola iristen dira. Lehena aberatsa da
JXUwMDM3JXUwMDE3JXUwMDExJXUwMDBlJXUwMDAyJXUwMDBiJXUwMDAx
an, eta bigarrena,
JXUwMDMzJXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDEwJXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDAx
JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDA2JXUwMDE3JXUwMDExJXUwMDBkJXUwMDBi
an. Hala ere, bihotzaren egiturari esker,
JXUwMDNkJXUwMDFm
dira inoiz
JXUwMDM2JXUwMDBmJXUwMDA5JXUwMDA5JXUwMDEy
ten.
Bihotzak
JXUwMDI4JXUwMDFmJXUwMDAxJXUwMDFlJXUwMDEx
gisa jarduten du, odolari indar eman eta gorputzeko odol-hodietan zehar ibilarazten baitu. Bihotzaren funtzionamendua, batik bat, aurikuletan eta bentrikuluetan gertatzen diren
JXUwMDZh
mugimendu koordinatuetan oinarritzen da,
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5
eta diastole mugimenduetan hain zuzen ere.
JXUwMDFjJXUwMDJkJXUwMDA4JXUwMDEyJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5
mugimenduaren bidez, miokardioa (bihotzaren
JXUwMDM1JXUwMDE4JXUwMDA2JXUwMDE4JXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDE5
-ehuna)
JXUwMDNkJXUwMDE3JXUwMDFlJXUwMDBkJXUwMDE5JXUwMDE5JXUwMDE1JXUwMDAx
egiten da eta
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5
aren bidez, aldiz, uzkurtu. Uzkurdura- eta erlaxatze-mugimenduak osatzen duen prozesuak bihotz-
JXUwMDIyJXUwMDEzJXUwMDAyJXUwMDA3JXUwMDAz
du izena, taupada bakoitzean gertatzen da eta
JXUwMDZi
fase ditu. Beraz, mugimendu horiek gertatze diren heinean, taupadaren
JXUwMDZh
soinu entzuten ditugu. Horrela, taupada batean gertatzen diren
JXUwMDZh
soinuak, bihotz barruko
JXUwMDZj
balbulak ixtean (odola aurrera egiteko eta atzerantz ez joateko), egiten duten
JXUwMDMwJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDA3JXUwMDEyJXUwMDBh
dira. Ikus dezagun, nola gertatzen den:
Zirkulazio orokorratik (
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDExJXUwMDA4JXUwMDA0JXUwMDAyJXUwMDA0
tik) datorren odol
JXUwMDNjJXUwMDAxJXUwMDE2JXUwMDFjJXUwMDE3JXUwMDEx
genatua eskuineko aurikulan sartzen da
JXUwMDMzJXUwMDBhJXUwMDAzJXUwMDAz
-zainetan barrena, eta birika-zirkulaziotik datorren odol oxigenatua, berriz,
JXUwMDZj
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBh
-
JXUwMDIyJXUwMDFiJXUwMDA4JXUwMDA3
etatik,
JXUwMDNkJXUwMDFmJXUwMDExJXUwMDBlJXUwMDE3JXUwMDAw
eko
JXUwMDM5JXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDBk
n sartzen da. Orduan,
JXUwMDM5JXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDBkJXUwMDBh
betetzen hasten direnean (
JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDA4JXUwMDEyJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5
JXUwMDM5JXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUwMDBk
rra), balbula
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDEzJXUwMDBkJXUwMDBk
(ezkerrean) eta balbula
JXUwMDJjJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDA2JXUwMDAzJXUwMDE5JXUwMDBkJXUw
MDAxJXUwMDA0
(eskuinean) irekita daudenez, odola
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5
etara igarotzen da pasiboki,
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5
en
JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDA4JXUwMDEyJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5JXUwMDA0
ri hasiera emanez. Ondoren, aurikulen
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5JXUwMDA0
gertatzen da eta aipatutako
JXUwMDNhJXUwMDAzJXUwMDBkJXUwMDBlJXUwMDE3JXUwMDE5JXUwMDBkJXUwMDBh
, irekita daudenez, eta bentrikuluen bukaerako balbulak (
JXUwMDM5JXUwMDBlJXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDE1
-balbula
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDBlJXUwMDBhJXUwMDAyJXUwMDA2JXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDA0
ezkerrean eta
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBh
-balbula
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDBlJXUwMDBhJXUwMDAyJXUwMDA2JXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDA0
eskuinean) ixten direnez ,
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5JXUwMDE0JXUwMDBh
bete egiten dira,
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5
en
JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDA4JXUwMDEyJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5JXUwMDA0
gertatuz. Azkenik,
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE5JXUw
MDE5JXUwMDE0JXUwMDBh
beteta daudenean, balbula aurikulobentrikularrak (mitrala eta
JXUwMDJjJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDA2JXUwMDAzJXUwMDE5JXUwMDBkJXUw
MDAxJXUwMDA0
) ixten dira eta bentrikuluen
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5JXUwMDA0
gertatzen da; hots, bentrikuluak
JXUwMDJkJXUwMDBmJXUwMDExJXUwMDFlJXUwMDA3JXUwMDA2JXUwMDAx
egiten dira. Beraz,
JXUwMDJkJXUwMDBmJXUwMDExJXUwMDFlJXUwMDA3JXUwMDE2JXUwMDExJXUwMDA3JXUwMDEz
horrek sortzen duen presioz, balbula
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDBlJXUwMDBhJXUwMDAyJXUwMDA2JXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDA0JXUw
MDBh
ireki egiten dira eta odola
JXUwMDM5JXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDE3JXUwMDFiJXUwMDBj
tatik irteten da; oxigeno
JXUwMDNmJXUwMDEyJXUwMDAxJXUwMDBjJXUwMDExJXUwMDAyJXUwMDA0
odola,
JXUwMDNkJXUwMDE2JXUwMDE4JXUwMDFlJXUwMDFjJXUwMDA3
ean dagoen birika-
JXUwMDM5JXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDE3JXUwMDFiJXUwMDA4
tik biriketara abiatuko da eta oxigenatua berriz,
JXUwMDNkJXUwMDFmJXUwMDExJXUwMDBlJXUwMDE3JXUwMDAw
ean dagoen
JXUwMDM5JXUwMDBlJXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDE1
JXUwMDM5JXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDE3JXUwMDFiJXUwMDA4
tik barrena gorputzeko beste ataletara.
Laburbilduz,
JXUwMDJjJXUwMDE1JXUwMDE0JXUwMDA1JXUwMDExJXUwMDA1JXUwMDA1JXUwMDBh
, bihotzaren
JXUwMDIyJXUwMDEzJXUwMDAyJXUwMDA3JXUwMDAzJXUwMDBl
osatzen duten sistole-diastole mugimenduek eragiten dute eta taupada bakoitzeko entzuten ditugun
JXUwMDZh
hotsak, dituen
JXUwMDZj
balbulen itxierak sortzen dute. Izan ere,
JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDA4JXUwMDEyJXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDAzJXUwMDA5
bentrikularra gertatzen denean, bentrikuluak
JXUwMDNkJXUwMDE3JXUwMDFlJXUwMDBkJXUwMDE5JXUwMDE5JXUwMDE1JXUwMDAx
eta
JXUwMDNhJXUwMDA3JXUwMDExJXUwMDEx
tzen direnez, odola
JXUwMDM5JXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDE3JXUwMDFiJXUwMDBj
tatik atera ez dadin, balbula
JXUwMDJiJXUwMDFhJXUwMDBlJXUwMDBhJXUwMDAyJXUwMDA2JXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDA0JXUw
MDBh
(
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDFiJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBh
-arteriarena eskuinean eta
JXUwMDM5JXUwMDBlJXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDE1
-arteriarena ezkerrean)
JXUwMDMxJXUwMDFkJXUwMDBjJXUwMDEx
egiten dira taupadaren 1.hotsa sortuz, eta sistole bentrikulurrean aldiz, odola atzerantz itzul ez dadin, balbula aurikulobentrikularrak ixten dira (
JXUwMDJjJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDA2JXUwMDAzJXUwMDE5JXUwMDBkJXUw
MDAxJXUwMDA0
eskuinean eta
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDFkJXUwMDA2JXUwMDEzJXUwMDBkJXUwMDBk
ezkerrean) taupadaren 2.hotsa sortuz. Horrela, sistole (
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDA2JXUwMDA0JXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDE2JXUwMDBkJXUwMDA2JXUw
MDBl
uzkurtu) eta diastole (
JXUwMDM1JXUwMDA0JXUwMDA2JXUwMDA0JXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDE2JXUwMDBkJXUwMDA2JXUw
MDBl
erlaxatu) mugimendu horien bidez, bihotzak
JXUwMDM3JXUwMDBiJXUwMDBiJXUwMDAz
-zirkulazioa ahalbidetzen du.